Eerste Zeilfort Zandrace “De slag om de Westeinderscheg”

Op 25 en 26 juni jl is de eerste Zeilfort Zandrace gehouden; een bijzondere 24-uurswedstrijd voor historische zeilende vrachtschepen.

Plaats van handeling: de Westeinderplassen rondom Aalsmeer met het Fort bij Kudelstaart  als start-, aanleg- en finishlocatie.

Deelnemende schepen

de Nooit Volmaakt (uit 1910); de Oester (1979); de Onderneming (1890); de Twee Gebroeders (ca. 1920); de Tijdgeest (ca. 1910).

Op vrijdagavond 25 juni 2021 lagen de deelnemende historische zeilende vrachtschepen in de Fortgracht van Fort Kudelstaart.

Loting

Wethouder Van Rijn, van de Gemeente Aalsmeer, verrichtte de loting. Daarmee werd bepaald in welke volgorde de schepen mochten vertrekken. Na het verhalen (in volgorde van start gaan liggen) en zand scheppen, werden de zandzakken aan boord gebracht.

Startsein

Na een buffet met schippers en bemanningen, genodigden en vrijwilligers is het startsein gegeven door mevrouw Esther Rommel, gedeputeerde van de Provincie Noord-Holland met de portefeuille Natuur, Landschap, Bodemdaling en Grond. Daarvoor gebruikte zij een prachtige koperen scheepsbel.

Het zeilende vrachtschip dat in maximaal 24 uur – zonder de motor te gebruiken – de meeste zakken zand heeft afgeleverd op twee verschillende locaties op de Westeinderplassen, is de winnaar. Elke schipper bepaalde welke route werd gevaren (de korte, middellange of lange route). Dat was heel in het kort de bedoeling van deze best pittige uitdaging.

24-uur zonder motor, dus bomend, roeiend of zeilend de haven uit en in.

En de winnaar is:

De Twee Gebroeders! Schipper Hilbert Teeuwen (op foto rechts) ontving de ‘wisselbeker’ in de vorm van een meerpaal uit handen van de beheerder van het fort, Martijn de Liefde. 

Jeugd op de Oester

“Het was wel zwaar hoor, 24 uur lang, met slechts 4 uurtjes verplicht rust”, zei een van de jonge bemanningsleden van de Oester. “Maar ook ontzettend leuk”. Ook de schipper van de Oester was blij met zijn jeugdige bemanning. “Ze hebben heel veel geleerd, maar vooral ook heel veel plezier gehad. Wie weet worden dit de schippers die in de toekomst op een duurzamere wijze vracht gaan vervoeren”.

Jaarlijks festijn?

“We hopen deze Zandrace elk jaar te houden”, zegt Martijn de Liefde, “dit was een proef om een jaarlijks evenement op stapel te zetten, en in verband met de coronamaatregelen is het nu klein gehouden”.

“Moe maar voldaan! Wat was het ontzettend leuk”, zegt medeorganisator van deze Zandrace en tevens schipper van de Nooit Volmaakt, Rob Ligtenberg.

“Met dank aan de sponsors Zeilfort BV, Varen met de Nooit Volmaakt, Bakkerij Vooges en Otto Grond- en Baggerwerken, Slagerij Adina en Montage van der Linde, Stichting Zeilvaart Warmond en de vele vrijwilligers kijken we terug op een prachtige wedstrijd! De bedoeling is dit evenement jaarlijks te laten plaatsvinden. Nu al zeggen veel schippers dat ze volgende jaar graag willen meedoen. We hopen dan ook op veel meer schepen, en meer wind”.

De historische context

• Voordat met de bouw van het Fort Kudelstaart gestart kon worden (rond 1890), werd de slappe ondergrond (veen) uitgegraven en vulde men het gat op met een enorme hoeveelheid zand. Dit zand werd geheel of gedeeltelijk vervoerd vanuit Noord-Holland (rond IJmuiden) met zeilende vrachtschepen. Zo´n 130 jaar later was er nu een symbolische verplaatsing tijdens de Zandrace.
• Met deze Zandrace worden de schepen (het varend erfgoed, sommige deelnemende vrachtschepen zijn meer dan 100 jaar oud) weer ingezet voor dat waar ze voor gebouwd zijn: vracht vervoeren, voortbewogen op windkracht. Een eeuw terug in de tijd, maar wel duurzamer dan het vrachtvervoer tegenwoordig plaatsvindt!
• Toekomst: De provincie Noord-Holland werkt de komende jaren aan de negende scheg van Amsterdam: de Westeinderscheg. De Westeinderscheg loopt vanaf het IJ, door de Schinkel, langs de Oeverlanden en het Amsterdamse Bos via de Bovenlanden naar de Westeinderplassen, en dus ook langs het Fort bij Kudelstaart. De Westeinderscheg bestaat uit natuur, water, recreatieve verbindingen en cultureel erfgoed. Het is er allemaal al, maar de samenhang is vooralsnog zoek. Door deze losse elementen met elkaar te verbinden en projecten voor herstel en verbetering te starten, ontstaat een geheel.